Rosmarinetea officinalis. Comunidades vegetales

Vegetación serial sufruticosa
Comunidades de matorrales basófilos ricos en caméfitos y nanofanerófitos que abundan en los suelos carbonatados erosionados, decapitados y poco desarrollados. Se presenta, en la Región Mediterránea, desde el piso termomediterráneo al oromediterráneo, penetrando algo en el piso seco subhúmedo eurosiberiano occidental. Estos matorrales, aliagares, tomillares,... significan estadíos o etapas seriales muy degradadas en relación con la vegetación climatófila o edafoxerófila.
Especies características:
Anthyllis cytisoides, Anthyllis vulneraria subsp. gandogeri, Aphyllanthes monspeliensis, Argyrolobium zanonii, Asperula cynanchica subsp. brachysiphon, Astragalus chlorocyaneus, Astragalus granatensis, Atractylis humilis, Bupleurum fruticescens, Cheirolophus intybaceus, Cistus albidus, Convolvulus lanuginosus subsp. lanuginosus, Coris monspeliensis, Coronilla minima subsp. lotoides, Digitalis obscura subsp. obscura, Dorycnium pentaphyllum var. pentaphyllum, Fumana ericoides subsp. ericoides, Fumana hispidula, Fumana thymifolia, Globularia alypum, Helianthemum syriacum, Helianthemum violaceum, Hippocrepis squamata, Ononis tridentata subsp. angustifolia, Picris hispanica, Rosmarinus officinalis, Sideritis incana var. incana, Staehelina dubia, Thesium humifusum subsp. divaricatum, Thymelaea hirsuta, Thymus vulgaris subsp. vulgaris
Clasificación
- Anthyllidetalia terniflorae Rivas Goday, Rigual, Esteve, Borja & Rivas-Martínez in Rivas Goday & Borja 1961
Especies características: Anthyllis terniflora, Anthyllis xmedia, Astragalus hispanicus, Centaurea intybacea, Cistus heterophyllus subsp. carthaginensis, Convolvulus lanuginosus subsp. sericeus, Coris monspeliensis subsp. rivasiana, Elaeoselinum tenuifolium, Helianthemum almeriense subsp. scopulorum, Helianthemum cinereum subsp. cinereum, Helianthemum viscarium subsp. hispidulum, Helichrysum decumbens, Hippocrepis scabra, Linum suffruticosum subsp. jimenezii, Onobrychis stenorhiza, Paronychia suffruticosa, Satureja obovata subsp. canescens, Serratula flavescens subsp. mucronata, Sideritis murgetana subsp. murgetana, Teucrium capitatum subsp. gracillimum, Teucrium murcicum subsp. murcicum, Thymus hyemalis- Anthyllido terniflorae-Salsolion papillosae Rivas Goday & Esteve 1968
Alianza que agrupa las asociaciones de los tomillares ultramáficos, marguícolas o metalíferos, infra-termomediterráneos árido-semiáridos, de distribución almeriense. Pertenecen a ella plantas como Anabasis articulata, Diplotaxis intricata, Euzomodendron bourgeanum, Herniaria almeriana, Limonium album, Limonium carthaginense, Limonium estevei, Limonium tabernense, Moricandia foetida, Salsola papillosa, Sideritis alhamillensis, Teucrium lanigerum. .
Especies características: Anabasis articulata, Diplotaxis lagascana subsp. intricata, Euzomodendron bourgeanum, Herniaria fontanesii subsp. almeriana, Limonium album, Limonium carthaginense, Limonium estevei, Limonium tabernense, Moricandia foetida, Salsola papillosa, Sideritis pusilla subsp. alhamillensis, Teucrium lanigerum - Sideritidion bourgaeanae Peinado & Martínez-Parras in Peinado, Alcaraz & Martínez-Parras 1992
Especies características: Helianthemum rossmaessleri subsp. hieronymi, Sideritis bourgaeana, Sideritis leucantha subsp. incana, Sideritis murgetana subsp. pauciflora, Sideritis serrata, Teucrium franchetianum, Teucrium martinii, Thymus antoninae, Thymus funkii subsp. funkii, Thymus xparadoxus - Thymo moroderi-Sideritidion leucanthae O. Bolòs 1957 corr. Alcaraz, T.E. Díaz, Rivas-Martínez & P. Sánchez 1989
Son plantas características Centaurea lagascae, Dianthus charidemi, Fumana fontanesii, Helianthemum almeriense subsp. almeriense, Helianthemum guerrae, Helianthemum marminorensis, Sideritis chamaedryfolia subsp. chamaedryfolia, Sideritis chamaedryfolia subsp. littoralis, Sideritis ibanyezii, Sideritis leucantha subsp. leucantha, Sideritis murgetana subsp. littoralis, Sideritis osteoxyla, Sideritis pusilla subsp. granatensis, Sideritis pusilla subsp. pusilla, Teucrium carolipaui subsp. carolipaui, Teucrium carthaginense, Teucrium cavanillesianum, Teucrium charidemi, Teucrium eriocephalum subsp. almeriense, Teucrium murcicum subsp. hieronymi, Teucrium xguemesii, Teucrium xportusmagnii, Thymus longiflorus subsp. ciliatus, Thymus membranaceus subsp. murcicus, Thymus xdiazii, Vella lucentina.
Especies características: Centaurea lagascae, Dianthus charidemi, Fumana fontanesii, Helianthemum almeriense subsp. almeriense, Helianthemum guerrae, Helianthemum marminorensis, Sideritis chamaedryfolia subsp. chamaedryfolia, Sideritis chamaedryfolia subsp. littoralis, Sideritis ibanyezii, Sideritis leucantha subsp. leucantha, Sideritis murgetana subsp. littoralis, Sideritis osteoxyla, Sideritis pusilla subsp. granatensis, Sideritis pusilla subsp. pusilla, Teucrium carolipaui subsp. carolipaui, Teucrium carthaginense, Teucrium cavanillesianum, Teucrium charidemi, Teucrium eriocephalum subsp. almeriense, Teucrium murcicum subsp. hieronymi, Teucrium xguemesii, Teucrium xportusmagnii, Thymus longiflorus subsp. ciliatus, Thymus membranaceus subsp. murcicus, Thymus xdiazii, Vella lucentina
- Anthyllido terniflorae-Salsolion papillosae Rivas Goday & Esteve 1968
- Convolvuletalia boissieri Rivas-Martínez, Pérez-Raya & Molero ex Díez Garretas & Asensi 1994
Especies características: Anthyllis polycephala, Anthyllis ramburii, Anthyllis tejedensis subsp. tejedensis, Centaurea funkii, Centaurea granatensis, Convolvulus boissieri, Digitalis obscura subsp. laciniata, Erodium astragaloides, Festuca plicata, Fumana procumbens subsp. baetica, Fumana scoparia subsp. paradoxa, Helianthemum estevei subsp. suffruticosum, Helianthemum neopiliferum, Helianthemum pannosum, Helianthemum viscidulum subsp. raynaudii, Hippocrepis eriocarpa, Onobrychis argentea, Ononis cephalotes, Pterocephalus spathulatus, Thymus granatensis- Andryalion agardhii Rivas-Martínez ex Rivas Goday & Mayor 1966
Comunidades de camefitos enanos que aparecen en de zonas supra-oromediterráneas a subhúmedas dolomíticas béticas. Son plantas características Alyssum baeticum, Andryala agardhii, Anthyllis rupestris, Anthyllis vulneraria subsp. argyrophylla, Arenaria caesia, Arenaria racemosa, Arenaria tomentosa, Armeria filicaulis subsp. trevenqueana, Armeria villosa subsp. longiaristata, Centaurea genesii-lopezii, Chamaespartium undulatum, Erodium boissieri, Erodium daucoides, Erysimum cazorlense, Festuca segimonensis, Globularia spinosa, Hedysarum costaetalentii, Helianthemum frigidulum, Jasione crispa subsp. segurensis, Leucanthemopsis spathulifolia, Lithodora nitida, Rothmaleria granatensis, Santolina elegans, Scabiosa pulsatilloides, Scorzonera albicans.
Especies características: Alyssum baeticum, Andryala agardhii, Anthyllis rupestris, Anthyllis vulneraria subsp. argyrophylla, Arenaria caesia, Arenaria racemosa, Arenaria tomentosa, Armeria filicaulis subsp. trevenqueana, Armeria villosa subsp. longiaristata, Centaurea genesii-lopezii, Chamaespartium undulatum, Erodium boissieri, Erodium daucoides, Erysimum cazorlense, Festuca segimonensis, Globularia spinosa, Hedysarum costaetalentii, Helianthemum frigidulum, Jasione crispa subsp. segurensis, Leucanthemopsis spathulifolia, Lithodora nitida, Rothmaleria granatensis, Santolina elegans, Scabiosa pulsatilloides, Scorzonera albicans - Lavandulion lanatae (Martínez-Parras, Peinado & Alcaraz 1984) Rivas-Martínez, Molero & Pérez-Raya
Tomillares dolomitícolas termo-supramediterráneos inferiores semiárido-subhúmedos, de distribución penibética.
Especies características: Alyssum atlanticum, Anthyllis tejedensis subsp. plumosa, Arenaria delaguardiae, Erysimum rondae, Helianthemum estevei subsp. estevei, Helianthemum viscidulum subsp. viscidulum, Lavandula lanata, Sideritis arborescens, Sideritis incana var. occidentalis, Teucrium eriocephalum subsp. serranum, Teucrium reverchoni, Thymelaea angustifolia, Thymus baeticus, Thymus funkii subsp. sabulicola, Ulex parviflorus subsp. rivasgodayanus
- Andryalion agardhii Rivas-Martínez ex Rivas Goday & Mayor 1966
- Erinaceetalia anthyllidis Quézel 1953
Especies características: Bupleurum spinosum, Erinacea anthyllis, Thymus gadorensis- Xeroacantho-Erinaceion (Quézel 1953) O. Bolòs 1967
Especies características: Alyssum longicaule, Anthyllis vulneraria subsp. microcephala, Arenaria alfacarensis, Arenaria murcica, Armeria lanceobracteata, Artemisia villosa subsp. villosa, Astragalus nevadensis, Astragalus sempervirens subsp. giennensis, Centaurea boissieri subsp. funkii, Centaurea jaennensis, Erodium foetidum subsp. valentinum, Erysimum mediohispanicum, Genista longipes subsp. gadorensis, Genista longipes subsp. longipes, Genista longipes subsp. viciosoi, Hippocrepis castroviejoi, Hippocrepis nevadensis, Leucanthemum arundanum, Satureja intricata subsp. intricata, Scabiosa andryalifolia, Sideritis carbonellis, Sideritis giennensis, Sideritis glacialis subsp. virens, Teucrium lerrouxii, Teucrium oxylepis subsp. oxylepis, Vella spinosa, Veronica tenuifolia subsp. fontqueri
- Xeroacantho-Erinaceion (Quézel 1953) O. Bolòs 1967
- Gypsophiletalia Bellot & Rivas Goday in Rivas Goday, Borja, Monasterio, Galiano, Rigual & Rivas-Martínez 1957
Especies características: Herniaria fruticosa, Lepidium subulatum- Lepidion subulati Bellot & Rivas Goday in Rivas Goday, Borja, Monasterio, Galiano, Rigual & Rivas-Martínez 1957
Especies características: Arenaria cavanillesiana, Astragalus alopecuroides subsp. grosii, Boleum asperum, Centaurea hyssopifolia, Coris hispanica, Euphorbia minuta subsp. moleroi, Gypsophila hispanica, Gypsophila struthium, Hedysarum boveanum subsp. palentinum, Helianthemum alypoides, Helianthemum origanifolium subsp. conquense, Helianthemum squamatum, Jurinea pinnata, Koeleria castellana, Launaea fragilis subsp. fragilis, Launaea pumila, Ononis tridentata subsp. crassifolia, Ononis tridentata subsp. tridentata, Rosmarinus eriocalix, Santolina viscosa, Teucrium balthazaris, Teucrium capitatum subsp. gypsicola, Teucrium carolipaui subsp. fontqueri, Teucrium lepicephalum, Teucrium libanitis, Teucrium pumilum subsp. pumilum, Teucrium turredanum, Teucrium xestevei, Teucrium xsagarrae, Thymus lacaitae, Vella pseudocytisus subsp. pseudocytisus
- Lepidion subulati Bellot & Rivas Goday in Rivas Goday, Borja, Monasterio, Galiano, Rigual & Rivas-Martínez 1957
- Rosmarinetalia officinalis Br.-Bl. ex Molinier 1934
Comunidades basófilas arbustivas abiertas (romeros, tomillos,...) ampliamente distribuidas en la Subregión Mediterránea Occidental, donde son preponderantes los caméfitos y nanofanerófitos. Están presentes desde la zona termomediterránea a la oromediterránea inferior, desde zonas áridas a subhúmedas, y pueden penetrar ligeramente en zonas meso y supratempladas de secas a húmedas que aparecen en la Región Eurosiberiana adyacente. Son plantas características Anthyllis cytisoides, Anthyllis vulneraria subsp. gandogeri, Aphyllanthes monspeliensis, Argyrolobium zanonii, Asperula cynanchica subsp. brachysiphon, Astragalus chlorocyaneus, Astragalus granatensis, Astragalus macrorrhizus, Atractylis humilis, Bupleurum fruticescens, Cheirolophus intybaceus, Cistus albidus, Convolvulus lanuginosus subsp. lanuginosus, Coris monspeliensis, Coronilla minima subsp. lotoides, Digitalis obscura subsp. obscura, Dorycnium pentaphyllum var. pentaphyllum, Fumana ericoides subsp. ericoides, Fumana hispidula, Fumana thymifolia, Globularia alypum, Helianthemum syriacum, Helianthemum violaceum, Hippocrepis squamata, Ononis tridentata subsp. angustifolia, Picris hispanica, Rosmarinus officinalis, Sideritis incana var. incana, Staehelina dubia, Thesium humifusum subsp. divaricatum, Thymelaea hirsuta y Thymus vulgaris subsp. vulgaris.
Especies características: Aristolochia pistolochia, Astragalus alopecuroides subsp. alopecuroides, Astragalus glaux, Catananche caerulea, Centaurea pinae, Cephalaria leucantha, Cistus clusii, Cytinus ruber, Cytisus fontanesii subsp. fontanesii, Dianthus hispanicus subsp. hispanicus, Elaeoselinum hispanicum, Euphorbia flavicoma subsp. flavicoma, Euphorbia isatidifolia, Euphorbia nicaeensis var. hispanica, Euphorbia nicaeensis var. nicaeensis, Fritillaria nigra subsp. boissieri, Fumana ericoides subsp. montana, Fumana laevipes, Fumana laevis, Genista cinerea subsp. ausetana, Genista hispanica subsp. hispanica, Genista scorpius, Genista umbellata subsp. umbellata, Globularia vulgaris, Halimium atriplicifolium subsp. atriplicifolium, Hedysarum boveanum subsp. europaeum, Helianthemum apenninum subsp. apenninum, Helianthemum asperum, Helianthemum cinereum subsp. rotundifolium, Helianthemum croceum subsp. stoechadifolium, Helianthemum hirtum subsp. hirtum, Hippocrepis bourgaei, Iberis nazarita, Lavandula latifolia, Lithodora fruticosa, Ononis minutissima, Ononis pusilla, Onosma hispanica, Orobanche latisquama, Paronychia aretioides, Satureja barceloi, Satureja graeca var. latifolia, Satureja obovata subsp. obovata, Scorzonera hispanica subsp. crispatula, Serratula flavescens subsp. leucantha, Serratula pinnatifida, Sideritis fruticulosa, Teucrium bicoloreum, Teucrium capitatum subsp. capitatum, Thymelaea pubescens subsp. elliptica, Thymelaea tinctoria, Viola arborescens- Helianthemo italici-Aphyllanthion monspeliensis Díez Garretas, Fernández-González & Asensi 1998
Comunidades de brezales oromediterráneos endémicos con aulaga, basófilos y submediterráneos.
Especies características: Aster willkommii subsp. catalaunicus, Centaurea alba subsp. costae, Centaurea alba subsp. maluqueri, Centaurea emigrantis, Crocus nevadensis subsp. marcetii, Dianthus costae, Genista teretifolia, Helianthemum oelandicum subsp. italicum, Hippocrepis scorpioides, Knautia arvensis subsp. collina, Lavandula angustifolia subsp. pyrenaica, Leucanthemum favargeri, Leucanthemum pallens, Leucanthemum vulgare subsp. monserratianum, Linum campanulatum, Onosma tricerosperma subsp. fastigiata, Salvia lavandulifolia subsp. pyrenaeorum, Scabiosa macropoda, Scorzonera hirsuta, Teucrium aragonense subsp. aragonense, Thymus fontqueri - Hypericion balearici O. Bolòs & R. Molinier 1958
Especies características: Anthyllis vulneraria subsp. balearica, Astragalus balearicus, Euphorbia maresii subsp. balearica, Genista valdes-bermejoi, Hypericum balearicum, Ononis crispa, Rosmarinus palaui, Teucrium marum subsp. subspinosum - Hypericion ericoidis Esteve ex Costa & Peris 1985
Especies características: Galium balearicum, Hypericum ericoides, Sideritis sericea, Vincetoxicum hirundinaria var. balearicum - Lavandulo-Echinospartion boissieri Rivas Goday & Rivas-Martínez 1969
Especies características: Allium chrysonemum, Anthyllis vulneraria subsp. arundana, Arenaria arcuatociliata, Astragalus bourgaeanus, Astragalus cavanillesii, Carduncellus hispanicus subsp. macrocephalus, Centaurea boissieri subsp. boissieri, Centaurea boissieri subsp. prostrata, Centaurea gadorensis, Centaurea monticola subsp. monticola, Cephalaria linearifolia, Dianthus anticarius subsp. subbaeticus, Echinospartum boissieri, Erysimum favargeri, Erysimum fitzii, Genista pseudopilosa, Helianthemum rossmaessleri subsp. rossmaessleri, Hippocrepis rupestris, Nepeta hispanica, Phlomis crinita subsp. composita, Phlomis xtrullenquei nothosubsp. almijarensis, Ptilostemon hispanicus, Ranunculus malessanus, Salvia blancoana subsp. blancoana, Salvia lavandulifolia subsp. vellerea, Salvia oxyodon, Salvia phlomoides subsp. boissieri, Salvia pseudovellerea, Scorzonera reverchonii, Sideritis flaviflora, Sideritis laxespicata, Teucrium leonis, Teucrium luteum subsp. contortostylum, Teucrium luteum subsp. similatum, Teucrium webbianum, Thymus clandestinus, Thymus funkii subsp. burilloi, Thymus membranaceus subsp. membranaceus, Thymus orospedanus, Thymus tenuifolius - Rosmarino-Ericion multiflorae Br.-Bl. in Br.-Bl., Font Quer, G. Braun-Blanquet, Frey, Jansen & Moor 1935
Garrigas de meso a submediterraneas occidentales.
Especies características: Anthyllis lagascana, Anthyllis onobrychioides, Arenaria aggregata subsp. pseudarmeriastrum, Aristolochia bianorii, Centaurea antennata, Centaurea linifolia subsp. caballeroi, Centaurea rouyi var. rouyi, Centaurea spachii, Cistus creticus, Cytinus hypocistis subsp. pityusensis, Dianthus hispanicus subsp. contestanus, Dianthus multiceps subsp. multiceps, Dianthus hispanicus subsp. fontqueri, Dianthus pungens subsp. pungens, Erica multiflora, Erica terminalis, Genista dorycnifolia, Genista hirsuta subsp. erioclada, Genista tricuspidata subsp. lucida, Guillonea scabra, Helianthemum caput-felis, Helianthemum croceum subsp. cavanillesianum, Helianthemum croceum subsp. molle, Helianthemum marifolium subsp. marifolium, Helianthemum origanifolium subsp. origanifolium, Hippocrepis fruticescens, Lavandula dentata, Linum suffruticosum subsp. suffruticosum, Lotus tetraphyllus, Ononis fruticosa var. microphylla, Phlomis italica, Polygala rupestris, Salvia blancoana subsp. mariolensis, Satureja innota, Satureja microphylla subsp. rodriguezii, Satureja montana subsp. innota, Satureja nervosa, Satureja obovata subsp. valentina, Sideritis ilicifolia subsp. cardoana, Sideritis leucantha subsp. albicaulis, Sideritis tragoriganum subsp. tragoriganum, Teucrium aragonense subsp. integrifolium, Teucrium homotrichum, Teucrium marum subsp. spinescens, Teucrium polium subsp. album, Teucrium xcoeleste, Thymelaea argentata, Thymelaea sanamunda, Thymelaea tartonraira subsp. valentina, Thymelaea velutina, Thymus piperella, Thymus vulgaris subsp. aestivus, Vincetoxicum hirundinaria var. apodum - Saturejo-Thymbrion capitatae Rivas Goday & Rivas-Martínez 1969
Especies características: Armeria platyphylla, Avenula hackelii subsp. algarbiensis, Cistus palhinhae, Helianthemum hirtum subsp. bethuricum, Helianthemum origanifolium subsp. andalusicum, Hyacinthoides vicentina, Iberis microcarpa, Rosmarinus xmendizabali, Satureja graeca var. micrantha, Serratula baetica subsp. lusitanica var. lusitanica, Serratula leucantha subsp. neglecta, Sideritis algarbiensis subsp. algarbiensis, Sideritis algarbiensis subsp. lusitanica, Sideritis grandiflora, Sideritis reverchonii, Teucrium compactum subsp. rixanense, Teucrium eriocephalum subsp. eriocephalum, Thymbra capitata, Thymus longiflorus subsp. longiflorus, Thymus lotocephalus, Thymus sylvestris, Ulex baeticus subsp. scaber, Ulex densus - Sideritido incanae-Salvion lavandulifoliae (Rivas Goday & Rivas-Martínez 1969) Izco & A. Molina 1989
Especies características: Astragalus clusianus, Astragalus turolensis, Centaurea linifolia subsp. linifolia, Centaurea toletana var. argecillensis, Centaurea toletana var. cavanillesiana, Dianthus algetanus subsp. algetanus, Euphorbia minuta subsp. minuta, Genista pumila subsp. pumila,Genista pumila subsp. rigidissima, Genista xsegurae, Hippocrepis commutata, Knautia subscaposa, Lavandula angustifolia subsp. turolensis, Linum suffruticosum subsp. differens, Onobrychis matritensis, Salvia lavandulifolia subsp. lavandulifolia, Salvia phlomoides subsp. phlomoides, Satureja intricata subsp. gracilis, Sideritis ilicifolia subsp. ilicifolia, Sideritis pungens subsp. pungens, Sideritis spinulosa, Sideritis tragoriganum subsp. funkiana, Sideritis tragoriganum subsp. mugronensis, Teucrium expansum, Teucrium gnaphalodes subsp. ilerdense, Thymelaea pubescens subsp. pubescens, Thymus loscosii, Thymus xaragonensis, Vella pseudocytisus subsp. paui, Veronica tenuifolia subsp. tenuifolia
- Helianthemo italici-Aphyllanthion monspeliensis Díez Garretas, Fernández-González & Asensi 1998