Lonicera L.

Nomenclatura

Grupo
Plantae
Etimología
Nombre dedicado a Adam [Adamus] Lonitzer [Lonicer, Lonicerus] (1528-1586), médico y botánico alemán, autor de Naturales historiae opus novum..., Fráncfort del Meno, 1551, y Kreutterbuch..., Fráncfort del Meno, 1557

Descripción

Lonicera

Arbustos, en ocasiones lianoides, rara vez pequeños árboles. Tallos ramificados, a veces desde la base, macizos o fistulosos, de corteza papirácea o más o menos fibrosa, alguna vez con lenticelas, a menudo disgregable en fibras o placas.

Hojas opuestas, en ocasiones decusadas y por excepción en verticilos de 3, sésiles o cortamente pecioladas, sin estípulas, persistentes o caedizas.

Inflorescencias terminales, con verticilos de flores más o menos aproximados, en la axila de 2 hojas connatas, o capituliformes, o bien flores geminadas en las axilas foliares de los extremos de las ramas, siempre bracteadas. Flores todas fértiles o a veces las tardías estériles y de menor tamaño, pentámeras, zigomorfas o actinomorfas, sésiles, bracteoladas, cuando son geminadas a veces más o menos adnatas por sus ovarios.
Cáliz con 5 lóbulos.
Corola actinomorfa, campanulada, de tubo corto, o bien tubular-infundibuliforme, marcadamente zigomorfa, con tubo largo -a veces giboso hacia la base-, y limbo bilabiado, con labio superior tetralobulado y el inferior entero, a menudo recurvado, blanca, blanco-rosada, rosada, de un rosa cárneo o amarilla, con nectario linear-oblongo en la cara ventral del interior del tubo.
Estambres 5, libres, más o menos exertos, insertos en la garganta del tubo de la corola; filamentos lisos, glabros o pelosos; anteras introrsas, amarillas, las de las flores estériles de menor tamaño.
Carpelos (2)3-4, soldados -a veces los ovarios de flores contiguas soldados por sus paredes-, cada uno con (1)3-4 rudimentos seminales con placentación axial; estilo filiforme, a veces sobre un disco basal más o menos lobulado, reducido o inapreciable en las flores estériles, glabro o peloso; estigma capitado o subgloboso, papiloso, abortado o inapreciable en las flores estériles.

Fruto en baya, con (1)2-6(9) semillas, a veces más o menos soldado con el de la flor adyacente. Semillas subesféricas, ovoides u oblongoovoides, lisas, lobuladas o cerebriformes, en ocasiones con hendiduras, finamente alveoladas o papilosas.

Distribución

El género Lonicera está formado por unas 200 especies que aparecen en las zonas templadas y subtropicales del Hemisferio Norte, desde el Ártico al archipiélago Malayo, el sur de Asia, norte de África, Madeira y México.

Curiosidades

Muchas madreselvas son cultivadas como ornamentales por la gran vistosidad de sus flores.

La mayor parte de las madreselvas tras ser polinizadas sufren un cambio de color en las flores. Muchas son aromáticas y producen nectar, lo que atrae a numerosos insectos; unos son polinizadores de hábito diurno, como abejas, sírfidos,..., pero otros son ladrones de nectar, como los bómbidos. Las especies ibéricas de Lonicera son muy visitadas por esfíngidos durante el crepúsculo y la noche. Son las aves las principales dispersoras de los frutos.

Clasificación y especies de Lonicera

Puedes consultar información de 22 especies.

EspecieNombre comúnTipoProtección
Lonicera affinisLonicera affinis Hook. & Arn.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera alpigenaLonicera alpigena L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Especie autóctonaUICN escala LC
Lonicera arboreaLonicera arborea Boiss.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Especie autóctonaUICN escala NT
Lonicera bifloraLonicera biflora Desf.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera caeruleaLonicera caerulea L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Especie extraibéricaUICN escala LC
Lonicera canadensisLonicera canadensis Bartram ex Marshall
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera caprifoliumLonicera caprifolium L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Madreselva común
Lonicera ciliosaLonicera ciliosa Poir. (Pursh)
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera etruscaLonicera etrusca Santi
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Especie autóctona
Lonicera gracilipesLonicera gracilipes Miq.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera implexaLonicera implexa Aiton
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Madreselva
Lonicera involucrataLonicera involucrata Banks ex Spreng. (Richards.)
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera japonicaLonicera japonica Thunb.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Madreselva japonesaEspecie extraibérica
Lonicera morrowiiLonicera morrowii Gray
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera nigraLonicera nigra L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Especie autóctonaUICN escala LC
Lonicera nitidaLonicera nitida E.H.Wilson
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Madreselva enanaEspecie extraibérica
Lonicera periclymenumLonicera periclymenum L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
MadreselvaEspecie autóctona
Lonicera pileataLonicera pileata
Chloroplastida - Caprifoliaceae
madreselva enana
Lonicera pyrenaicaLonicera pyrenaica L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera sempervirensLonicera sempervirens L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera utahensisLonicera utahensis S.Watson
Chloroplastida - Caprifoliaceae
Lonicera xylosteumLonicera xylosteum L.
Chloroplastida - Caprifoliaceae
SangueñaEspecie autóctona

Bibliografía y más información

Artículo científico